Kategoria: Biblioteka – Centrala

Czy pierwsza wizyta w bibliotece może być początkiem wspaniałej przygody na całe życie? Wierzymy, że tak! Dlatego we wrześniu 2018 r. w ramach kampanii „Mała książka – wielki człowiek” rozpoczęliśmy projekt pilotażowy skierowany do dzieci rozpoczynających edukację przedszkolną oraz ich rodziców.

Nawyk codziennego czytania z dzieckiem oraz regularnego odwiedzania biblioteki warto kształtować już od najwcześniejszych lat życia dziecka, dlatego zaprosiliśmy rodziców trzylatków, żeby wspólnie ze swoimi Maluchami odebrali w bibliotece wyjątkowy prezent. W przygotowanej dla nich „Wyprawce Czytelniczej” znalazły się: książka „Pierwsze wiersze dla…” (antologia wierszy wybitnych polskich poetów), poradnik „Książką połączeni, czyli o roli czytania w życiu dziecka” przypominający o korzyściach wynikających z czytania oraz Karta Małego Czytelnika do zbierania naklejek. Za każdą wizytę w bibliotece, zakończoną wypożyczeniem minimum jednej książki z księgozbioru dziecięcego, Mały Czytelnik otrzymuje naklejkę, a po zebraniu dziesięciu zostaje uhonorowany imiennym dyplomem potwierdzającym jego czytelnicze zainteresowania.

Do projektu przyjęto blisko 800 bibliotek publicznych z całej Polski, co wraz z podległymi im filiami daje łącznie 3,5 tys. oddziałów bibliotecznych, w których można odebrać „Wyprawki Czytelnicze”. Wśród nich znalazła się także Biblioteka Publiczna w Krynicy- Zdroju razem ze swoimi filiami, razem 5 placówek. Od początku trwania pilotażu biblioteki odwiedziło ponad 30 tys. trzylatków z rodzicami. Dla większości z nich była to pierwsza wizyta w bibliotece, podczas której zostały zapisane do biblioteki i stały się pełnoprawnymi uczestnikami życia kulturalnego. Dzięki pilotażowi akcji bibliotekom publicznym przybyło blisko 28 tys. nowych czytelników! Bibliotekarze z wielkim zaangażowaniem włączyli się w projekt, stając się dla trzylatków wyjątkowymi przewodnikami po świecie książek. Uroczyste wręczanie dziecku dyplomu za częste wizyty w bibliotece było doskonałą okazją do zbudowania z nim trwałych więzi, które – mamy nadzieję – przetrwają lata. Od początku trwania akcji ponad 4 tys. trzylatków odebrało imienny dyplom za aktywne rozwijanie czytelniczej pasji, czyli wypożyczenie co najmniej dziesięciu książek.

Lista bibliotek, w których można odebrać „Wyprawki Czytelnicze” dla trzylatków, znajduje się tutaj. Po sukcesie pilotażu chcemy, żeby w 2019 r. także starsze dzieci otrzymały książki na „dobry start”. Trwają właśnie prace nad publikacją przeznaczoną pod względem estetyki i treści dla dzieci w wieku przedszkolnym. Rekrutację bibliotek do projektu w skali ogólnopolskiej rozpoczniemy wiosną. Najważniejsze informacje o kampanii można znaleźć na stronie: www.wielki-czlowiek.pl

 

W styczniu 1945 roku (według różnych źródeł było to 20 lub 21 stycznia) ostatni żołnierze wojsk niemieckich opuścili Krynicę. Zakończył się ponad pięcioletni okres okupacji hitlerowskiej. Aby upamiętnić te wydarzenia i oddać hołd walczącym i poległym kryniczanom, co roku odbywa się uroczyste złożenie kwiatów pod tablicą pamiątkową przy budynku „Bajka” na ul. Pięknej. Tutaj mieściła się siedziba i więzienie gestapo. W tym roku uroczystość  będzie miała miejsce w poniedziałek , 21 stycznia, o godz. 10.00. Nasze miasto nie zostało tak tragicznie doświadczone podczas II wojny światowej jak Warszawa, pobliskie Jasło czy inne miasta i miejscowości, które znalazły się na linii frontu. Ale czas wojny i okupacji był dla mieszkańców Krynicy, tak jak dla ludności całej Polski, okresem terroru, strachu i głodu. Po wkroczeniu wojsk niemieckich, krynicki kurort przejęły we władanie władze okupacyjne. Uzdrowisko stało miejscem rekonwalescencji i odpoczynku niemieckich żołnierzy. Tutaj przywożono także na pobyt dzieci, ewakuowane z bombardowanych, niemieckich  miast. Ale wielu mieszkańców Krynicy walczyło na frontach II wojny światowej i w ruchu oporu. Krynica i jej okolice były miejscem działalności kurierów, którzy przerzucali uchodźców na Słowację i Węgry. Kryniczan dotknęły także wywózki do obozów koncentracyjnych, aresztowania i prześladowania. Wiele rodzin utraciło swoich bliskich.

W 1939 r. Niemcy zajęli pensjonaty i domy lecznicze, skonfiskowano mienie wrogów „Rzeszy”. W 1940 r. aresztowano w Krynicy grupę młodych ludzi (w tym syna inż. Nowotarskiego – Zbigniewa), którzy znaleźli się w pierwszym transporcie do Oświęcimia, transporcie z Tarnowa w czerwcu 1940 r. Na roboty przymusowe wywieziono 550 osób. W latach 1941-1943 rozstrzelano około 170 osób narodowości  polskiej i żydowskiej, wiele osób wywieziono do obozów zagłady. W budynku „Bajka” przy ul. Pięknej mieściła się siedziba i więzienie gestapo. Dzisiaj w tym miejscu jest tablica pamiątkowa, przy której co roku są składane wiązanki kwiatów w hołdzie poległym i zamęczonym.

Podczas ostatniego spotkania SMK jeden z uczestników podzielił się informacją, że spośród ok. 1200 żydów krynickich ocalało niewiele ponad 100 osób, największa grupa zginęła w obozie zagłady w Bełżcu.

Roman Nitribitt w swojej kronice tak opisuje tych  kilka ważnych dla naszego miasta dni: „Dnia 17 stycznia 1945 roku o godz. 7 rano odjechał z Krynicy ostatni pociąg. Na stacji nie pozostał ani jeden wagon, ani jeden parowóz. Przybyła natomiast kolumna Wehrmachtu i zakwaterowała się w budynku Komunalnej Kasy Oszczędności. Następnego dnia, 18 stycznia o godz. 4 rano wyjechali samochodami i furmankami ostatni Niemcy, wraz z wicekomisarzem miasta. Główny komisarz i dyrektor Zakładu Zdrojowego Georg Nave, leżał ranny w szpitalu w Nowym Sączu, później został stamtąd ewakuowany. Krynica pozostała bez władz, biura Zarządu Miejskiego zamknięto. Zaczęły się powtarzać przypadki plądrowania i rabunków. W tej sytuacji dr Mieczysław Dukiet i sekretarz Jacek Witek utworzyli prowizoryczny zarząd. Straż Bezpieczeństwa podlegała  Janowi Kijakowi. W ciągu dnia wycofały się drobne grupy i tylne straże Wehrmachtu w kierunku Muszyny. Wieczorem ustępujących Niemców zaatakowali partyzanci. Na ul. Piłsudskiego unieszkodliwiono czołg niemiecki i zabito jednego żołnierza.  Inna grupa Wehrmachtu, czterech jeźdźców nie chciała się poddać. Wywiązała się strzelanina między nimi a partyzantami, jeden żołnierz niemiecki poległ, a trzech zbiegło do Muszyny. Nazajutrz, 19 stycznia na alarm zbiegłych, z Muszyny, gdzie były jeszcze poważne siły niemieckie, przybył silniejszy oddział. W magistracie znajdował się dr Mieczysław Dukiet i Jan Kijak. Wszyscy oni, oraz 14 innych osób  zostali przez Niemców aresztowani i ustawieni na placu przed szkołą, w pobliżu poczty, na rozstrzelanie. Nie pomagały tłumaczenia, że żołnierze niemieccy zginęli w walce z partyzantami. Dopiero zjawienie się niemieckiego oficera-lekarza, który przypadkowo znał dr Dukieta, uratowały grupę od pewnej śmierci. W tym dniu znajdowały się już duże siły wojsk sowieckich w Mochnaczce. Działa niemieckie ostrzeliwały je ze stanowisk na ul. Piłsudskiego i naprzeciw domów „Berła” i „Korony”. Dnia 20 stycznia 1945 roku o godz. 14 ostatni żołnierze niemieccy opuścili Krynicę – w pół godziny później zjawiły się pierwsze patrole radzieckie, w przemarszu na Słowację. Wieczorem i w nocy, w mieście biwakowali nadciągający żołnierze sowieccy. Nazajutrz, w niedzielę 21 stycznia 1945 r. Krynica gościła już nowych oswobodzicieli, miasto zaludniło się oddziałami Armii Radzieckiej. W domu „Pod zieloną górką” zatrzymał się dowódca płk. Lubotin ze swoimi oficerami. Miasto odetchnęło, wydostając się na światło dnia wolności z koszmarnej okupacji”

Wielu kryniczan poniosło śmierć podczas działań wojennych lub zginęło w obozach koncentracyjnych i obozach zagłady. Ci, którzy ocaleli, starali się, aby te historyczne wydarzenia nie odeszły w zapomnienie, byli to m. in. : pan Stefan Półchłopek, dr Mieczysław Dukiet, pan Henryk Kiełbicki, pani Krystyna Faust, pan Tadeusz Cichy, pani Julia Kwiatkowska, pan Józef Pietrończyk, pan Stefan Tekiela, pan Adam Pawlikowski, pani Jadwiga Mróz, pan Ryszard Zwoliński, pan Jerzy Gołdyn, pan Stefan Csorich, Jan Tryszczyła.

Fot. Biblioteka, Władysław Sady

Członkowie Stowarzyszenia Miłośników Krynicy, które działa przy naszej bibliotece, wzięli udział w dwóch wyjazdach studyjnych do Archiwum Państwowego w Krakowie i w Nowym Sączu. Wizyty odbyły się pod koniec listopada br, w ramach projektu Kryniczanie dla Niepodległej i miały na celu dotarcie do ciekawych materiałów dotyczących Krynicy, a szczególnie z okresu 1914-1918. Dla pasjonatów historii lokalnej obydwie wizyty okazały się bardzo owocne, ale także pozwoliły na zdobycie nowej wiedzy z zakresu samodzielnych poszukiwań archiwalnych.

Pierwszy wyjazd, do Krakowa, który odbył się 27 listopada, był związany z zapoznaniem się z zbiorami Oddziału I Archiwum Narodowego na Wawelu – Akt staropolskich grodzkich i ziemskich, archiwów rodów i rodzin, kolekcji i zbiorów. Członkowie Stowarzyszenia wzięli udział w prelekcji na temat funkcjonowania archiwum i jego zbiorów, którą poprowadził kierownik tej placówki – Wiesław Filipczyk. Uczestnicy spotkania mieli wyjątkową okazję do obejrzenia oryginalnych materiałów: rękopisów, starych ksiąg czy dokumentów królewskich. Wśród szczególnie cennych jednostek zaprezentowanych na pokazie znalazły się: najstarsza księga Sądu Grodzkiego w Krakowie z 1370 r., list hetmana koronnego Jana Chodkiewicza, dokument podpisany przez króla Zygmunta Wazę, króla Stanisława Augusta Poniatowskiego czy dokumenty, listy z autografem Napoleona Bonaparte, Tadeusza Kościuszki, Joachima Lelewela i wiele innych. Druga część spotkania była poświęcona poznaniu nieznanych materiałów dotyczących Krynicy. Była to tzw. Teka Schneidera – zbiór różnych dokumentów, rękopisów, wycinków i publikacji z okresu XIX w. Antoni Schneider, etnograf i kolekcjoner ze Lwowa jeździł i gromadził materiały na temat wszystkich miejscowości Galicji, z myślą o wydaniu encyklopedii krajoznawczej.

Kolejna wizyta, do Oddziału Archiwum w Nowym Sączu, miała miejsce 30 listopada.  W ramach spotkania zaplanowano zwiedzanie archiwum, prelekcję na temat zbiorów oraz możliwości poszukiwania informacji w wykorzystaniem portalu szukajwarchiwach.pl. Szczególne zainteresowanie członków Stowarzyszenia wzbudziły Księgi metrykalne z Krynicy, Teczki dokumentów dotyczące Nikifora, Jana Kiepury czy krynickich pensjonatów, Komisji Zdrojowej. Prezentację i pokaz przygotowała pani Agnieszka Filipek.

Odwiedziny w obydwu archiwach pozwoliły na przeprowadzenie kwerendy dotyczącej ciekawych materiałów na temat Krynicy, które w przyszłości będą wykorzystywane do poszukiwań historycznych, prelekcji, wystaw i artykułów prasowych. Zapewne członkowie Stowarzyszenia będą wielokrotnie korzystać ze zbiorów tego cennego zasobu.

Tę mało znana kartę z dziejów naszego miasta oraz inne wydarzenia z lat I wojny światowej przybliżył słuchaczom dr Tomasz Walczyk podczas wczorajszej prelekcji (14 listopada) w Bibliotece Publicznej.  Spotkanie pt. „Ze Lwowa do Krynicy. Nieznana stolica Galicji. 1914-1918” było kolejnym wydarzeniem z cyklu Kryniczanie dla Niepodległej, które realizuje w tym roku Stowarzyszenie Miłośników Krynicy, wspólnie z Biblioteką Publiczną. We wrześniu 1914 najważniejsze władze Królestwa Galicji i Lodomerii, uciekając ze Lwowa przed wojskami rosyjskimi, przybyły koleją do Krynicy.  Byli to m. in. namiestnik Michał Korytowski, marszałek sejmu Stanisław Niezabitowski, członkowie komisji, dyrekcji i departamentów oraz urzędowa Gazeta Lwowska, z red. naczelnym Adamem Krechowieckim. Autor wystąpienia opowiedział także o innych związkach Krynicy ze Lwowem, m. in. kulturalnych czy personalnych. Prelegent – dr Tomasz Walczyk jest wiceprezesem Stowarzyszenia Miłośników Krynicy, pasjonatem historii Krynicy, kolekcjonerem, autorem artykułów m. in. do „Krynickich Zdrojów” i innych publikacji. W spotkaniu uczestniczyli mieszkańcy Krynicy oraz kuracjusze, którzy po zakończeniu wykładu podjęli dyskusję, zadawali liczne pytania.

W tej ciekawej lekcji historii, zarówno polskiej jak i lokalnej mieli okazję uczestniczyć także uczniowie z III klas gimnazjalnych ze Zespoły Szkolno-Przedszkolnego Nr 1 w Krynicy- Zdroju. Prelekcja na temat przeniesienia stolicy Galicji ze Lwowa do Krynicy i przebiegu I wojny światowej na naszych terenach, odbyła się w szkole dzień później (15 listopada).

Spotkania zostały dofinansowane przez Gminę Krynicę- Zdrój, w ramach programu wspierającego działalność organizacji pozarządowych.

 

Dnia 8 listopada 2018 r. w Galerii Sztuki „Siedlisko” została otwarta wystawa pt. „Krynickie drogi do Niepodległości”, przygotowana przez Bibliotekę Publiczną w Krynicy- Zdroju. Ekspozycja pokazuje udział mieszkańców Krynicy i osób z nią związanych w walkach o odzyskanie Niepodległości. Prezentuje unikalne materiały: zdjęcia, dokumenty oraz wspomnienia z archiwów rodzinnych kryniczan, w tym członków Stowarzyszenia Miłośników Krynicy, zbiorów Biblioteki Publicznej oraz innych dostępnych źródeł. Wystawę otworzył Jan Boligłowa z Centrum Kultury, a dyrektor Biblioteki Publicznej Magdalena Krzeszowska opowiedziała o koncepcji wystawy oraz wydarzeniach, jakie miały miejsce w uzdrowisku w latach I wojny światowej. Gościem wernisażu był burmistrz-elekt Piotr Ryba, dyrektor Wydziału Promocji Anna Michalik, przedstawiciele Rady Miejskiej, członkowie Stowarzyszenia Miłośników Krynicy, Uniwersytetu III Wieku, mieszańcy i kuracjusze. W otwarciu wystawy uczestniczyli także członkowie rodzin osób, którym poświęcono poszczególne plansze ekspozycji.

Kryniczanie walczyli w armii austriackiej, wstępowali do Legionów Polskich, walczyli na Wschodzi i Zachodzie, byli wywożeni na Sybir. Będąc już żołnierzami Wojska Polskiego, bronili młodego Państwa przed nawałnicą bolszewicką ze wschodu. Wielu młodych mieszkańców stawiło się do obrony Lwowa, tak jak trzech synów państwa Pudłów (Porzyckich) czy synowie Fr. Kmietowicza.  Odpowiedzialność za losy Ojczyzny i gotowość oddania za nią życia wzięło na siebie pokolenie, które nigdy nie znało wolnej Polski. Byli wychowani w patriotycznych tradycjach, przekazywanych przez przodków – „Bóg, Honor i Ojczyzna” nie było martwym hasłem, lecz prawdziwą wartością życia. „W 1918 r. po 123 latach niewoli odrodziła się niepodległa Polska. Ale najpierw rodziła się ona w sercach i umysłach naszych przodków, którzy nie chcieli służyć zaborcom” ( z listu pasterskiego Episkopatu Polski). Śledząc losy wielu rodzin (Kmietowiczów, Kryńskich, Kołodziejskich, Hippmannów, Mravincsicsów, Maternickich, Ferków, Dymnickich, Wawroszów) można zauważyć, że byli wśród nich powstańcy styczniowi, legioniści, żołnierze – uczestnicy walk I II wojny światowej, ruchu oporu.

Krynica była odzwierciedleniem narodowego losu, stąd wywodzili się Polacy walczący w różnych armiach i na wielu frontach.  Przez uzdrowisko w czasie Wielkiej Wojny przemieszczały się poszczególne wojska (m. in. austriackie, bośniackie, chorwackie, węgierskie, polskie, rosyjskie), uciekinierzy z innych miast i transporty aprowizacyjne. Tutaj lokowano szpitale dla rannych w bitwach żołnierzy. 44 zmarłych pochowano na krynickim cmentarzu wojennym. W krynickich hotelach i pensjonatach wracali do zdrowia legioniści. Mimo wielu trudności (komunikacyjnych i aprowizacyjnych) uzdrowisko niemal przez cały czas było czynne. Mieszkańcy Krynicy przeżywali ciężkie chwile: cierpieli głód, strach, niepewność jutra, zagrożenie zniszczenia miasta. Nastroje wojenne odzwierciedla pisana przez 18-letnią Władysławę Kmietowiczównę, Kronika wojenna 1914-1920, której fragmenty zostały wykorzystane na wystawie. Ciekawym i cennym źródłem wiedzy o wydarzeniach, które miały miejsce w tym czasie w Krynicy jest Kronika prowadzona przez ks. Jana Jasiaka, ekspozyta w Krynicy (cytowana w książce K. Talarka pt. „Kapelania, ekspozytura i parafia rzymsko-katolicka w Krynicy- Zdroju 1827-1953”). Dzięki niej dowiadujemy się o działalności dr Henryka Ebersa, który nie tylko zarządzał uzdrowiskiem w pierwszych dniach wojny, ale także uratował miasto przed zniszczeniem, udając się na interwencję do rosyjskiego generała. Pomoc duchową i materialną krynickiej społeczności, jeńcom, rannym i wracającym do zdrowia żołnierzom niósł ks. Jan Jasiak. W tych ciężkich czasach zasłużył się także dr Franciszek Kmietowicz, naczelnik gminy (potem burmistrz).  Na wystawie znalazły się także zdjęcia i biografie osób, które na pewnym etapie swojego życia związali swój los z uzdrowiskiem: dr Mieczysław Dukiet, dr Ferdynand Pawłowski, płk Eugeniusz Quirini, byli urzędnikami, działali społecznie (Franciszek Jodłowski, Ksawery Górski, Bronisław Witkowski).

Wystawę „Krynickie drogi do Niepodległości” można także zobaczyć w wersji plenerowej – na Deptaku, przed pomnikiem A. Mickiewicza oraz on-line na stronie Biblioteki Publicznej (pl). Ekspozycja prezentowana w Galerii Sztuki „Siedlisko” przy ul. Piłsudskiego 19 (kino Jaworzyna II) będzie czynna do końca listopada.

Szanowni Państwo, z przyczyn niezależnych od organizatora spotkanie z  panią Profesor Danutą Quirini zaplanowane na   środę 31 października nie odbędzie się.

                    Powiadomimy o nowym terminie spotkania . 

 

W ramach cyklu spotkań historycznych zatytułowanych Kryniczanie dla Niepodległej, Stowarzyszenie Miłośników Krynicy zorganizowało prelekcję pt. „Sądecczyzna u progu Niepodległości 1914-1918”. Spotkanie odbyło się 26 października w czytelni Biblioteki Publicznej w Krynicy- Zdroju. Wykład poprowadził Jarosław Jakubowski – doktorant historii Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie, członek sądeckiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego, pasjonat historii, zwłaszcza dwudziestolecia międzywojennego, konspiracji okresu II wojny światowej i podziemia antykomunistycznego.

Tematem prezentacji było pokazanie Sądecczyzny u schyłku niewoli oraz działań patriotycznych mieszkańców, organizacji i instytucji, które miały swój udział w odzyskaniu Niepodległości. W tych wydarzeniach uczestniczyła także Krynica, jej mieszkańcy i kuracjusze.  Spotkanie było otwarte dla wszystkich chętnych. Kolejne spotkania z cyklu Kryniczanie dla Niepodległej odbędą się w najbliższych tygodniach. W środę, 31 października o godz. 15.30 w czytelni Biblioteki Publicznej pani profesor Danuta Quirini-Popławska opowie o swoim ojcu, legioniście, pułkowniku Eugeniuszu Quirinim. W ten sam dzień pani profesor spotka się także z krynicką młodzieżą. Natomiast 14 listopada (środa) o godz. 16.00 także w czytelni Biblioteki Publicznej będzie można posłuchać prelekcji i obejrzeć prezentację na temat „Ze Lwowa do Krynicy. Nieznana stolica Galicji. 1914 r. ”, przygotowaną przez pana Tomasza Walczyka, wiceprezesa Stowarzyszenia Miłośników Krynicy.

Spotkania są dofinansowane przez Gminę Krynicę- Zdrój, w ramach programu wspierającego działalność organizacji pozarządowych.

Współorganizatorzy: Biblioteka Publiczna i Urząd Miejski w Krynicy- Zdroju.

 

 

Serdecznie zapraszamy do wzięcia udziału w projekcie dla trzylatków który jest  realizowany w ramach ogólnopolskiej kampanii „Mała książka – wielki człowiek”. Każdy trzylatek, który przyjdzie do biblioteki, otrzyma w prezencie wyprawkę czytelniczą, a w niej: książkę „Pierwsze wiersze dla…” oraz Kartę Małego Czytelnika. Za każdą wizytę w bibliotece zakończoną wypożyczeniem minimum jednej książki z księgozbioru dziecięcego Mały Czytelnik otrzyma naklejkę, a po zebraniu dziesięciu zostanie uhonorowany imiennym dyplomem. W Wyprawce znajdą coś dla siebie także rodzice. „Książką połączeni, czyli o roli czytania w życiu dziecka” to broszura informacyjna,  przypominająca o korzyściach wynikających z czytania dzieciom oraz podpowiadająca, skąd czerpać nowe inspiracje czytelnicze. Dzięki akcji dziecko pozna ważne miejsce na czytelniczej mapie dzieciństwa (bibliotekę) i zostanie pełnoprawnym uczestnikiem życia kulturalnego.